T. S. Eliot – „Wiatr zerwał się o czwartej rano”

6 myśli na temat “T. S. Eliot – „Wiatr zerwał się o czwartej rano””

1. „Rzeka jest obliczem co poci się łzami”.
   Całość (zwłaszcza królestwo pomiędzy) klimatem przypomina mi wiersz Borgesa „Noc, kiedy na Południu nad nim czuwali”.

   Ilustracja zaś… mój ulubiony film- Euforia
   http://eng.euphoria-film.com/

   PolubieniePolubienie

   Odpowiedz

2. Nie znałam tego tekstu Borgesa, ale znalazłam w sieci. (Generalnie mało znam literaturę iberoamerykańską.)

   Tekst Eliota ma ten rodzaj bezosobowości, jaki bardzo lubię w poezji. I jest mniej deskryptywny niż utwór Borgesa. Tym samym dopuszcza dowolność interpretacji – szerokie pole znaczeniowe.

   Borges raczej opisuje świat zastany, jest tu mniej kreacji, mniej tajemnicy, niedopowiedzeń, za to więcej realnego, dotykalnego smutku, i takiej samej grozy. Podczas gdy groza u Eliota ma wymiar transcendentny, bardziej „uniwersalny”, jest mniej straszna.

   
   Jorge Luis Borges

   Noc, kiedy na południu nad nim czuwali

   W wyniku czyjejś śmierci
   – tajemnicy, której brakującej imię posiadam, której realności
   nie obejmujemy –
   jest aż do świtu otwarty dom na Południu,
   nieznajomy dom, który nie jest mi przeznaczone
   po raz drugi zobaczyć, lecz który oczekuje mnie tej nocy
   z rozbudzającym światłem w szczytowych godzinach snu,
   dom zmizerowany od nieszczęśliwych wieczorów, inny,
   drobiazgowy w swej rzeczywistości.

   Ku temu domowi, ku jego czuwaniu grawitującemu do śmierci podążam
   ulicami elementarnymi jak wspomnienia,
   poprzez obfity nocny czas,
   bez innych słyszalnych śladów życia
   poza włóczącymi się mężczyznami z dzielnicy obok
   nie oświetlonego sklepu
   i czyjegoś samotnego w świecie gwizdania.

   Będąc posiadaczem oczekiwania, powolnym marszem
   docieram do tej ulicy i tego domu, i tych realnych drzwi
   przeze mnie poszukiwanych
   i przyjmują mnie ludzie zmuszeni do powagi,
   którzy dzielili te same lata, co moi dziadkowie,
   i zrównujemy nasze losy w izbie do tego celu podatnej,
   spoglądającej na patio
   – patio, będące pod władzą i nienaruszalnością nocy –
   i mówimy, bo rzeczywistość jest ponad, o sprawach obojętnych,
   i jesteśmy zdegustowani, i srebrzyści-argentyńscy w lustrzanym odbiciu,
   i rozdzielana mate mierzy daremne godziny.
   Wzruszają mnie drobne mądrości,
   które przepadają wraz ze śmiercią człowieka
   – nawyk jakichś książek, jakiegoś klucza, jakiegoś ciała pośród innych ciał –
   rytm nie do odzyskania, którym świat darzył go
   z konieczności i przyjaźni.
   Ja wiem, że każdy przywilej, choćby mroczny, wywodzi się z cudu,
   a niemałym przywilejem jest uczestnictwo w tym czuwaniu
   odbywającym się wokół tego, czego się nie wie: Zmarłego,
   odbywającym się, żeby odseparować lub zachować jego pierwszą w śmierci noc.

   (Czuwanie niszczy twarze;
   oczy umierają nam na wysokości jak Jezus)
   A umarły, ten niewiarygodny?
   Jego realność jest pod kwiatami, które od niego różnią się,
   a jego śmiertelna gościnność da nam
   jedno wspomnienie więcej dla czasu
   i dla sentencjonalnych ulic Południa, aby zasłużyć na powolne po nich kroczenie,
   i dla powracającego ciemnego powiewu przez czoło,
   i dla nocy, która od największego niepokoju nas wyzwala:
   rozwlekłości tego, co rzeczywiste.

   przekład:Edward Stachura

   (Edward Stachura, Proza i poezja,t.1 „Wiersze,poematy,piosenki,przekłady”, Warszawa 1987r.)

   P.S.
   Film obejrzę jutro lub pojutrze (kwestie techniczne).

   PolubieniePolubienie

   Odpowiedz

3. Akurat ten wiersz… no, taki Eliotowy. Wydaje mi się, że przekład nie za bardzo, w oryginale lepiej to wygląda, zwłaszcza że w angielskim nie rażą tak powtórzenia jak w polskim. I rytm jest spójniejszy.

   Rzadko miewam aż tak melancholijne nastroje, żeby dobrze się wczytać w Rilkego czy Eliota właśnie. Jesli chodzi o tego drugiego to podpasowały mi kiedyś „Cztery Kwartety”, z zastrzeżeniem że oczywiście nie muszę się z nim zgadzać, ale napisane jest to ujmująco. „Wasteland” to za duży ciężar gatunkowy, ja akurat w temacie śmierci nic nie widzę ciekawego.

   W ogóle z większością poetów nie idzie się zgadzać. Tworzą z reguły te swoje zastane światy w których panuje smutek i przekonanie o kruchości życia, bezsensowności istnienia, przypadkowości i tak dalej. Robią to z wielkim talentem, czego nie można im odmówić, ale aż by się chciało pokazać kilku z nich, że niekoniecznie musi być tak jak oni myślą. We współczesną poezję tak wdarły się wzorce egzystencjalistyczne, że nawet sami już poeci nie wiedzą, że tak naprawdę myślą kalkami z tego prądu myślowego. Przyjmują te poglądy jak „naturalne”, tworząc potem dzieła pełne smutku, goryczy i poczucia beznadziejności. A jeśli nie dają się ponieśc goryczy, idą w moralizatrostwo. Szkoda trochę.

   PolubieniePolubienie

   Odpowiedz

4. Zgadzam się, ze wersja angielska brzmi trochę lepiej. Eliot i Rilke są na najsmutniejsze jesienno-zimowe noce, czy wieczory.

   Lubię poezję współczesną, powojenną. Egzystencjalizm był mi kiedyś bliski, potem to przeszło.

   Mam wrażenie, że dla poetów ich twórczość jest także ucieczką przed życiem, przed światem. I że spełnia funkcję terapeutyczną. Jest ucieczką i ratunkiem. Im samym pomaga świat zrozumieć i oswoić.

   PolubieniePolubienie

   Odpowiedz

5. Poetom tak, pomaga. Czytelników często jednak dobija to, co poeci sobie piszą. 🙂

   PolubieniePolubienie

   Odpowiedz

6. Bywa, że dobija 🙂

   PolubieniePolubienie

   Odpowiedz

Ta witryna wykorzystuje usługę Akismet aby zredukować ilość spamu. Dowiedz się w jaki sposób dane w twoich komentarzach są przetwarzane.